De kwaliteitsborger houdt tijdens de bouw toezicht op de bouwwerkzaamheden. Hij controleert of de bouwwerkheden leiden tot een bouwwerk dat voldoet aan de bouwtechnische voorgeschriften. Het kan echter zijn dat ook ambtenaren van bouw- en woningtoezicht op de bouw rondlopen.

Tijdens de bouw hoeft de kwaliteitsborger niet alle bouwwerkzaamheden te controleren. Hij kan deels vertrouwen op de interne kwaliteitssystemen van de aannemer. Hoe beter de aannemer zijn interne kwaliteitssystemen op orde heeft, hoe minder de kwaliteitsborger op de bouw zelf hoeft te controleren.

De aannemer is niet verplicht om de aanwijzingen van de kwaliteitsborger op te volgen. Het niet opvolgen van zijn aanwijzingen kan echter wel grote gevolgen hebben, die de aannemer raken. De kwaliteitsborger dient immers te verklaren of het gerealiseerde bouwwerk aan de bouwtechnische voorschriften voldoet. Zonder zijn positieve verklaring mag het bouwwerk niet in gebruik worden genomen. Daarnaast dient de kwaliteitsborger de gemeente te waarschuwen als hij meent dat het te realiseren bouwwerk niet aan de bouwtechnische voorschriften zal voldoen…

De kwaliteitsborger kan niet handhaven, de gemeente wel. Als de kwaliteitsborger de gemeente waarschuwt dat het bouwwerk in aanbouw niet aan de bouwtechnische voorschriften zal voldoen, dan kan de gemeente handhaven.

In artikel 3.86 lid 1 Besluit kwaliteit leefomgeving staat wanneer de kwaliteitsborger tijdens de bouw de initiatiefnemer, de aannemer en de gemeente moet waarschuwen:

“Een instrument voor kwaliteitsborging schrijft voor dat de kwaliteitsborger, voor zover van
toepassing, zijn opdrachtgever en de andere bij de bouwwerkzaamheden betrokken partijen
onverwijld informeert over bij de kwaliteitsborging geconstateerde afwijkingen van regels als
bedoeld in de hoofdstukken 4 en 5 van het Besluit bouwwerken leefomgeving, en dat hij ook
het bevoegd gezag informeert als de afwijkingen het afgeven van een verklaring als bedoeld in
het tweede lid in de weg staan.”